Herdenking kruidendokter Rembert Dodoens

2 juni 2017

500 jaar geleden werd de bekende botanicus Rembert Dodoens geboren en dat wordt in Mechelen en Leuven gevierd met allerlei activiteiten. De Universiteitsbibliotheek KU Leuven herdenkt oud-student Dodoens in een expo met enkele originele werken van zijn hand en van zijn tijdgenoten (nog tot 1 juli). Ook de Kruidtuin van Leuven eert Dodoens: in de zomer zal tussen de collectie kruidachtige planten een beeld van kruidendokter Dodoens onthuld worden. Het beeld is een ontwerp van kunstenaar Ad Wouters.

Nog ter gelegenheid van de 500ste verjaardag van Dodoens zingt Currende op zondag 18 juni om 10 uur in de Sint-Pieterskerk een mis van Antoine Divitis  (geboren in Leuven en actief in Mechelen).
Van 20 juni tot 5 juli zal de Bib Leuven ter ere van Dodoens enkele hedendaagse kruidenboeken in de kijker zetten.

Ook 30CC refereert met enkele concerten aan de tijd en het leven van Rembert Dodoens:
-Op 19 juli 2017, om 12.15 uur tijdens de Zomer van Sint-Pieter in de Predikherenkerk Leuven brengt Capella Pratensis polyfone muziek uit de periode van Dodoens: Pierre de la Rue & Jean Mouton
-Op 1 oktober 2017, om 14.30 uur in de Abdij Keizersberg The Sound of V: Balsam Zeffiro Torna
-En op 5 en 19 november 2017 tot slot, telkens om 15 uur staan de Vespers in de Abdij van Park in het teken van de muziek van de Monte, vriend van Dodoens. Tickets via www.30cc.be

Meer info over de Dodoensvieringen vind je op www.farmaleuven.be

Wie was Dodoens?

Rembert Dodoens (Rembertus Dodanaeus) werd op 29 juni 1517 geboren in Mechelen.  Zijn vader, Denys Dodoens, geneesheer in Mechelen had in Leuven gestudeerd. Zijn moeder Ursule Roelants was verwant aan de bekende Mechelse stadsgeneesheer Joachim Roelants, lijfarts van Margaretha van Oostenrijk. Rembert  begint zijn opleiding aan de Mechelse Grootschool. Nadien studeert hij aan het fameuze Collegium Trilingue in Leuven. Op 10 september 1536 slaagt hij als licentiaat in de geneeskunde (Alumnus Lovaniensis). Of hij de doctorstitel behaalde is verre van zeker. Zijn naam staat nergens vermeld in de “Fasti academici”.  

In 1541 wordt hij stadsgeneesheer in zijn geboortestad en blijft dit gedurende 33 jaren. Rond 1557 weigert hij een leerstoel in Leuven omwille van een conflict over zijn loon. Een aanstelling tot lijfarts van Philips II gaat niet door. Alva wilde de invloed uit de Nederlanden aan het hof inperken. In 1575 treedt hij in dienst van Maximiliaan II, Keizer van het Heilige Roomse Rijk, die hem hiervoor riddert. In 1578 vraagt hij diens zoon Rudolf zijn ambt te mogen neerleggen. Op 15 december 1582 wordt hij benoemd tot professor ordinarius aan de Universiteit van Leiden. Daar zal hij, mogelijks bekeerd tot het protestantisme, overlijden op 10 maart 1585 en er begraven worden in de Pieterskerk.

Zijn bekendste werk is het Cruyde-Boek, een vertaling in de volkstaal van het 3-talig botanisch woordenboek van Duitser Leonhart Fuchs (De historia stirpium commentarii insignes, 1542), maar aangevuld met zijn eigen bevindingen. Hij legde zich vooral toe op inheemse planten die hij klasseerde volgens nieuwe criteria: niet meer alfabetisch maar volgens hun eigenschappen en toepassingen en later volgens hun morfologische kenmerken. Voor de illustraties deed hij beroep op de gerenommeerde Mechelse tekenaar Pieter Van der Borcht. Hij schreef in de volkstaal. 

Op medisch gebied was zijn meest waardevolle, zij het minder bekende werk het “Medicinalium Observationum Exempla Rara, Recognita et Aucta”, het eerste boek over zogenaamde zeldzame ziekten, waaraan meerdere artsen hun medewerking hadden verleend.