Sint-Pieterskerk

De Leuvense hoofdkerk straalt weer aan de buitenkant, na een grootschalige restauratie! Het gebouw uit de 15de eeuw heeft een bewogen leven achter de rug. En behalve een kerk is Sint-Pieter ook een volwaardig museum, met enkele topstukken.

Het verhaal
Waar nu een gotische kerk in witte zandsteen staat, stond voordien een romaanse kerk uit de 11de eeuw. Daarvan bleef de crypte bewaard met de graftombes van de graven van Leuven. Het praalgraf van hertog Hendrik I bevindt zich in het hoogkoor.

Het werk aan de nieuwe, groots opgevatte kerk begon eind 14de eeuw en duurde zowat de hele 15de eeuw. De belangrijkste bouwmeesters werkten ook aan het Leuvense stadhuis: Mechelaar Jan Keldermans II en Leuvenaar Mathijs de Layens. Dat leverde een harmonieus geheel op. Alleen de westpartij met het hoofdportaal en de geplande drie gotische torens – waarvan één 175 meter hoog moest worden! – raakte door stabiliteitsproblemen nooit afgewerkt.

Ook de Sint-Pieter was het slachtoffer van de Franse tijd, toen het interieur deels werd geschonden en ontvreemd. In augustus 1914 veroorzaakte de grote stadsbrand schade en in mei 1944 deed een zware bom hetzelfde. Vanaf 1954 vond tien jaar lang de wederopbouw plaats. De jongste decennia was de kerk het voorwerp van een grootschalige restauratie. En werd ze verlost van het drukke autoverkeer.

Topstukken
De oudste kerk van Leuven heeft ook een Schatkamer, een van de mooiste voorbeelden van 15e-eeuwse Brabantse hooggotiek.  De indrukwekkende kooromgang is ingericht als museum met talrijke beelden, schilderijen en edelsmeedwerk die samen deel uitmaken van de M-collectie. Binnen deze kunstverzameling zitten ook enkele topstukken. Een daarvan is het laatgotische koordoksaal, de ‘wand’ die het schip scheidt van het koor. Dat is een zeldzaamheid in ons land. Via een stenen trap beklommen de kerkzangers het doksaal om daar het beste van zichzelf te geven.

In de kerk staan een sacramentstoren uit de 15de eeuw en een unieke maquette. De maquette is een werk van Joos of Josse Matsys (ca. 1463-1530), broer van de befaamde schilder Quinten en hoofdontwerper van het geplande drietorenfront. Van die vergeefse plannen getuigt dus nog zijn stenen maquette.

Dieric Bouts’ Laatste Avondmaal uit 1468 is een van de zeldzame schilderijen van de Vlaamse Primitieven die nog op de plaats hangen waarvoor ze zijn gemaakt: de voormalige kapel van de broederschap van het Heilig Sacrament. Die vereniging bevorderde de devotie voor de eucharistie, een kernpunt van het christelijk geloof waarin het Laatste Avondmaal en Christus’ dood aan het kruis herdacht. Vandaar het thema van Bouts’ werk. Ook van Bouts’ hand is het drieluik De marteldood van de heilige Erasmus.