Universiteitsbiliotheek en toren

De Centrale Universiteitsbibliotheek is een complex uit de jaren 1920 van de Amerikaanse architect Whitney Warren (1864-1943). Inspiratie vond Warren in de renaissance. De hele bibliotheek is een soort gedenkteken, ook haar toren met beiaard.

Skelet
Het gebouw op het Ladeuzeplein kwam er nadat in augustus 1914 de oude bibliotheek in de hallen (Naamsestraat) in de oorlogsvlammen opging. Het geld ervoor kwam vooral uit de V.S. en ook van Duitse herstelbetalingen. In mei 1940 bleef, na een Brits-Duits artillerieduel, van het nieuwe gebouw maar een skelet over en waren ook de zowat 900.000 boeken verloren. De bibliotheek werd gerestaureerd en de boekenverzameling nieuw opgebouwd. Inmiddels hebben de diverse faculteiten eigen bibliotheken.

Kunstige leeszaal
Een pronkstuk is de 44 meter lange eiken leeszaal van architect Henry Lacoste, al zijn onder meer de opvallend grote tafels en de bijbehorende stoelen niet zijn idee. Ze herinneren aan de neobarokke zaal van de jaren 1920. Het beeldhouwwerk is van Jacques Moeschal: de roodkoperen Sedes Sapientiae boven de ingang, het kruisbeeld, het horloge, de aanzetten van de trappen en twee paneeltjes op de hoekige erkers van de eerste galerij. Net als de paneeltjes bleef het plafond met zijn cassettes onvoltooid.

Monumentaal monument
De bibliotheek is een monument, een gedenkteken. Dat ze zo is opgevat blijkt uit de gevels, die Belgisch patriottisme uitstralen: de buste van kardinaal Mercier, borstbeelden van koning Albert I en koningin Elisabeth, symbolen van de overwinning van de Geallieerden, zoals de centrale Onze-Lieve-Vrouw van de Zegepraal: een gehelmde madonna die met haar zwaard de kop van de Duitse arend doorboort. De Amerikaanse vriendschap en steun blijken uit de gedenkstenen van schenkers – doorgaans universiteiten en colleges – op alle buitengevels.

De beiaard
Voor de tachtig meter hoge klokkentoren met zijn indrukwekkende uurwerk haalde architect Warren inspiratie bij Spaanse voorbeelden. De beiaard is een herdenkingsmonument voor de Amerikaanse ingenieurs die tijdens WO I zijn gesneuveld. De 48 klokken – evenveel als de toenmalige staten van de V.S. – werden gegoten door de beroemde Engelse klokkengieterij Gillett & Johnston. Ze overleefden de brand van 1940. De huidige beiaard telt 63 klokken en weegt 35 ton.

Torenbezoek
Tijdens de klim van vijf verdiepingen kom je meer te weten over de turbulente geschiedenis van de universiteitsbibliotheek en de invloed ervan op de stad. Per verdieping krijg je sfeerbeelden over telkens een markante gebeurtenis van de universiteitsbibliotheek: over de brand van Leuven (1914), internationale solidariteit, een geschenk uit Amerika, oorlog en wederopbouw en land der beiaarden. Na de vijfde verdieping bereik je het balkon van de toren en krijg je een uniek panorama over de stad.